Zarządzanie przez cele – czy warto wdrożyć system MBO?

Zarządzasz firmą? Jesteś managerem, kierownikiem lub dyrektorem? Dowiedz się, czym jest zarządzanie przez cele i czy w Twojej organizacji warto wdrożyć system MBO.

Zarządzanie przez cele – tak to się zaczęło…

Pomysłodawcą sięgającej lat 50. XX wieku koncepcji zarządzania przez cele jest „ojciec” współczesnych metod zarządzania, Peter Drucker – chyba nikomu nie trzeba przedstawiać tego wybitnego Austriaka. Swoją drogą, to właśnie ta koncepcja przyniosła mu sławę.

Drucker twierdził, że cele w przedsiębiorstwie dają możliwość kadrze kierowniczej wyjaśnienie, przewidywanie, a także kontrolowanie działań w organizacji.

 Według niego określenie i realizacja celów pozwala nie tylko zdiagnozować obecną kondycję organizacji, ale również przewidywać przyszłe wydarzenia i tendencje oraz podejmowanie lepszych decyzji biznesowych w przyszłości.

Co ważne, system MBO (z języka angielskiego „Management By Objectives”,  w skrócie „MBO”) znajduje zastosowanie właściwie w każdej branży i sektorze.

Czym jest zarządzanie przez cele?

Dziś, po upływie ponad pół wieku od stworzenia koncepcji, zarządzanie przez cele znów zyskuje na popularności. To metoda bardzo dobrze postrzegana przez zdecydowaną większość pracowników – i to wszystkich szczebli.

Mówi się, że jest ona skierowana w stronę człowieka, jego energii i rozwoju. Dlaczego? Wynika to z podejścia przełożonych, którzy znając bardziej ogólne cele biznesowe i strategiczne firmy, zamiast przydzielania konkretnych zadań proponują swoim podwładnym konkretne cele do zrealizowania.

Takie podejście daje większą swobodę w sposobie realizacji celu – a nawet zmiany samego celu na inny, zaproponowany przez samego pracownika –  co oczywiście przekłada się na większe zaangażowanie osoby, która dąży do jego osiągnięcia.

Realizacja celu powinna być oczywiście ustalona wspólnie z pracownikiem, a nie narzucona mu z góry bez możliwości jakichkolwiek negocjacji. Co więcej, musi być wynagrodzona – zgodnie ze złożonością zadania oraz jego indywidualnymi potrzebami. Co ważne, cele realizują nie tylko sami podwładni, ale przede wszystkim kadra managerska. Dzięki temu zwiększa się ich efektywność, która wpływa na funkcjonowanie całej firmy.

Jakie powinny być cele w MBO?

Aby zarządzanie przez cele przyniosło jak najlepsze skutki, kluczowy jest sposób określenia celów. Co oczywiste, muszą być one zgodne ze strategią firmy i mieć uzasadnienie biznesowe. Bardzo ważne jest, aby każdy, nawet najmniejszy cel wspierał cele większe i przybliżał do ich realizacji.

Planując cele w MBO, najlepiej wykorzystaj metodę SMART. Zgodnie z nią, każdy cel powinien być:

• konkretny,
• mierzalny,
• ambitny,
• realistyczny,
• określony w czasie.

Zarządzanie przez cele – nieocenione korzyści dla kadry zarządzającej

Zarządzanie przez cele niesie ze sobą wiele korzyści dla całej organizacji. Z perspektywy osób zarządzających znaczne usprawnia planowanie działań całego zespołu czy organizacji w perspektywie krótko- i długoterminowej. Pozwala też na ich priorytetyzację. MBO wprowadza transparentną strukturę organizacyjną oraz odpowiedzialność za poszczególne cele.

Wspomagając się systemem MBO w formie dedykowanego narzędzia, jako manager w łatwy i szybki sposób możesz kontrolować jakość pracy i poziom rozwoju danej osoby w zespole, a w razie potrzeby podjąć odpowiednie działania. Jeśli jesteś osobą odpowiedzialną za politykę płacową, możesz oprzeć np. system premiowania właśnie o stopień realizacji celów.

Czy system MBO przydaje się pracownikom niższego szczebla?

System MBO jest często dużym motywatorem dla pracowników, którzy realizując poszczególne cele mają bardzo wymierny argument do ubiegania się o premię, awans czy inną formę wynagrodzenia. MBO daje gwarancję sprawiedliwego traktowania wszystkich pracowników oraz ujednolicenie wynagradzania poszczególnych zasług według takich samych kryteriów.

Sam proces ustalania celów również pogłębia zaangażowanie i działa motywująco. Każdy pracownik może zaproponować przełożonemu własny cel albo sposób realizacji zaproponowanego przez lidera celu, mając pewność, że realizuje cele zgodne z własnymi ambicjami, talentami i predyspozycjami.

Jak wprowadzić MBO do Twojej firmy?

Jak widzisz, system zarządzania przez cele niesie ze sobą naprawdę wiele wymiernych korzyści. Zastanawiasz się, jak wprowadzić MBO w Twojej firmie? Zacznij od ustalenia z zarządem ogólnych celów i strategii. To na ich podstawie sformułujesz pomniejsze cele, które będą składać się na realizację głównych założeń. Jest to tzw. drzewo celów. O sposobie ustalania celów mówiłem już wcześniej – warto podkreślić jeszcze raz, by w tym procesie uczestniczyli Twoi podwładni.

Oczywiście jako osoba zarządzająca musisz skontrolować osiągnięte wyniki i stopień realizacji celów, a na końcu podsumować, co udało się osiągnąć. Dobrze jest przeprowadzić rozmowy podsumowujące zarówno indywidualnie z poszczególnymi osobami, jak i wewnątrz większego zespołu.

Aby dobrze zaplanować cały proces, ale i potem w łatwy sposób móc go monitorować niezbędne będą odpowiednie narzędzia, takie jak system MBO.

System MBO – czy warto się nim wspomóc?

System MBO to naprawdę proste narzędzie, dzięki któremu sprawdzisz stan realizacji celów poszczególnych pracowników, jak i całego zespołu, a także porównasz go z innymi działami czy zespołami. Proste i przyjazne w użytkowaniu narzędzie nie tylko ułatwi pracę managerom, ale również zwiększy zaangażowanie i efektywność pracowników – w końcu nic nie motywuje bardziej niż patrzenie na coraz bardziej zbliżającą się metę.

Mając to na uwadze, systemy MBO często wykorzystują system grywalizacji. Za realizację poszczególnych celów czy zadań cząstkowych prowadzących do ich wykonania, pracownik uzyskuje punkty, odznaki czy poziomy (które oczywiście w dalszej perspektywie przyjmują mniej wirtualny, a bardziej namacalny charakter). Taki element zabawy i zdrowej rywalizacji zawsze dobrze wpływa na morale zespołu.

Jeśli decydujesz się na zakup systemu MBO, a pracujesz w firmie o złożonej strukturze, pamiętaj, by sprawdzić, czy wybrana przez Ciebie platforma pozwala tworzyć dedykowane procesy dla poszczególnych grup pracowników – zarówno jeśli chodzi o sam zakres, jak również okres jego realizacji.

Dobre narzędzie daje możliwość zintegrowania zespołu czy całej firmy wokół wspólnego celu, nadanie celu codziennej pracy oraz wysiłkom, a także porządkuje prace poszczególnych osób.